Debate
Rocket vs Stamnagathi
Eurozone, Crisis, Greece, Indignation, Regionalism, Political Vegetables
A politico-poetic debate by
Athanasios Anagnostopoulos & Foivos Dousos
with the support of botanologist Manos Bazanis
{ transl. from Greek }
A politico-poetic debate by
Athanasios Anagnostopoulos & Foivos Dousos
with the support of botanologist Manos Bazanis
{ transl. from Greek }
|
Rocket or arugula (Eruca vesicaria) is an edible annual plant in the family Brassicaceae used as a leaf vegetable for its fresh, tart, bitter, and peppery flavor.
Source: Wikipedia |
Stamnagathi (Cichorium spinosum) is a wild chicory variety with spiny leaves that grows mainly on the island of Crete, near the sea. It combines a bitter and sweet flavour with an exquisite aftertaste and is considered a trademark of Cretan cuisine.
Source: MBS College of Crete |
|
Nine years into the economic crisis and about six years into the Greek crisis we thought a rhetorical confrontation between the two most loved vegetables of the decade -in Greece- would be a constructive debate and a very natural spectacle to offer. The 2015 Greek bailout referendum formed a largely indignant Greek populace, resentfully - ethically even - divided over the course of years by a sudden government-debt crisis that brought international shaming, institutional drama, existential shocks, neoliberal reforms, austerity measures, the International Monetary Fund, the European Central Bank, the European Commission, the Dutch, the Germans, the partners, the friends and the foes. Greece with Europe or without? And the answer was “no! Or maybe…yes? Who’s asking?”
Our competing camps were: Rocket - the friendly and elegant vegetable that swept through the Greek culinary terrain giving it a tenderly-spiced twist, a culturally safe twist devoid of any contradictory familiar unfamiliarity of an oriental origin. Stamnagathi - the most indigenous of the indigenous, originating in Crete - birthplace of Zeus and centre of Europe’s first advanced civilisation - Stamnagathi has been regarded a culinary gem of nature’s wisdom, a mediterranean gods-given gift. The two speakers in front of a public divided not only by taste but more so by their respective ideological backgrounds - thus each public perceived as a field of study - addressed the subtle cultural, political and psychosocial particularities of the two fields in question, the field of the Rocket and the field of Stamnagathi. |
The debate performance took place live at the event Parafysin (para=against + fysin=nature, mean.: abnormal),
organised by Fytini and Documena in January 2017 at AMOQA-Athens Museum of Queer Arts.
|
Athanasios: Dear audience, I think it is clear to everyone that rocket is a spicy vegetable. The field of rocket has been very important over the course of centuries. Rocket started off as an independent, rather carefree and innocent vegetable. How exactly did it evolve? It has evolved through struggle, through conflicts, through challenging times indeed. And what did it evolve into? Into... – how should I put it – into agreements, into groups of alliances, rockets came together and evolved and here we are now talking about the field of the Rocket, right? This is of utmost significance! Another characteristic worth observing is that rocket comes primarily from the west, right? Furthermore, rocket often forms coalitions with parmesan that promote modernisation. It therefore manages to promote diversity and inclusivity in practice. Also, let us not forget that rocket was formerly an undesirable weed, a very resistant one as any other weed and open to diversity. Why? Because rocket is confident, it believes in itself because it puts faith on a wider consensus, through difference, through the individuality of a rocket, of any rocket indeed, small or large. Foivos: Rocket, or the team of rocket anyway, has followed what could be considered as a logical line of argumentation. However, I would much prefer to speak from the heart, as this is the way I speak and the way in which I follow my path in life. And I see all that you have said, yet I believe the point is to also see how we relate, how we understand each others and express our feelings. So I will speak about Stamnagathi, what is Stamnagathi? What? What does it represent? What lies in the soul of Stamnagathi, is it perhaps the sea? Stamnagathi – for those who may not know – grows in coastal areas. What is ultimate about the so-called greek soul? The sea? The sun? The open-heartedness? Well, I would have to admit that you will find all of the above in Stamnagathi! So when it comes to Stamnagathi, even if we think in terms of cooking, it is not simply a salad. A salad like… oh well, I’ll keep this argument for the polemic phase of our debate, I shall not speak about rocket, yet now I will just say that Stamnagathi is not just a salad, and so, this is a hint for our audience. First of all, on the island of Sifnos Stamnagathi is used in delicious Giahni (traditional stew dish). Delicious, Giahni; a special culinary particularity, if you like. You have talked to us about the independence of rocket and I am wondering; how could we possibly think of the independent character of such a vegetable while it appears to be so largely dependent upon collaborations and – as you called it – diversity? Allow me to inform you about Stamnagathi and its independence! Stamnagathi is the vegetable which managed, amidst this unprecedented crisis of the greek economy, to gain its own voice and place in the market. Namely, it appears in the menus of every collectivity, tavern and neo-traditional grocery store, without hidden agendas of corporate benefits at its back. No one said for example “now we shall all enjoy the rocket-parmesan combo”. On the contrary, Stamnagathi on its own merit, its very own merit indeed, without flashy campaigns, without consular funds, without any kind of orchestrated social-media promotional push, just on its own merit I repeat, it managed to be were it is now, which is far from little to achieve amidst this crisis. Athanasios: Fair enough. Foivos: As Stamnagathi started off its path, which eventually turned into its success story, it kept in mind an urge to change everything, namely to make this cuisine, greek cuisine, change radically, to bring about a fundamental change – and it surely has a strong root system – to renew greek cuisine by removing foreign influences, primarily french influences introduced by the likes of Nikos Tselementes (“national” culinary writer) and to bring about a radical restructuring. No wonder it has not fully succeeded, at least not yet! Why so? Because foreign interests fight against Stamnagathi, as is always the case. Athanasios: Objection! Objection! First of all I would like to say that rocket has never endorsed separatist or isolationist stances as Stamnagathi traditionally represents over the course of decades now. As you say, it may be different now, with institutions or other bonds not having embraced it, sure, perhaps it has now evolved into something else, however it still holds its former social status so let us admit that, I think everyone would agree with me. Let us think for example in which supermarket shelves rocket is placed and in which Stamnagathi, namely let us think next to which other groceries rocket usually goes; Next to what exactly? Let us be honest here, we have seen rockets next to pieces of cheese, that is not always only greek cheese, we have seen it next to ready dows. Foivos: Which one, rocket?! Athanasios: Of course! On the opposite, we would mostly find Stamnagathi next to what? Most probably Amanites (mushrooms in Cretan dialect) – as they are called in Crete? Namely, all those isolationist vegetables, those, how should I put it, those guerrilla veg? Anyway, I shall stop here and we could move on to the next phase of our debate. I shall move on by outlining our differences. As I mentioned, this was a rather important difference between us and the Stamnagathi team, namely that we represent a whole organised field which believes in individuality while also keeping faith in an individuality that engages with the mundane world, however this does not imply a faith in some sort of social soup. And so we also observe that rocket cannot be a soup ingredient, this is far from irrelevant. One thing is pizza and another one is soup. So which side is Stamagathi on may I ask? Where? In a freezer perhaps? Is it left alone somewhere? In some place in the South, with no mediators? How is it going to reach us? Is it going to be blown by the wind and fly on its own? How will it be transported? I do not know, I guess you should answer this question. Thus, lately we have been concerned with this kind of questions and, as we heard previously, you may have tens of counter arguments to present, yet I cannot but ultimately challenge you publicly with one last point; we, that is the field of rocket, hold that Stamnagathi shows neo-nationalistic traits And I am sorry to claim this openly, but I believe you could also see my point after a serious and sober examination of your case. You may, therefore, come up with all sorts of blames against us but truth be told, Stamnagathi is bitter, bitter and clumsy, clumsy and difficult. Foivos: Rocket is bitter too and I am hearing the audience agreeing! Athanasios: I would admit a certain degree of bitterness for both vegetables, as both genetically originate from weeds. In other words, both were initially undesirable, however, I would say, the one has grown from it and the other still holds its status. Thus, Stamnagathi is still very bitter, rough, thorny and this almost prevents its cultivation. On the contrary, rocket, over the course of centuries of cultivation in the West shows that it has been refined, it is not wild anymore. One more thing, which might be good and bad at the same time is that, as with Stamnagathi, they are both bittersweet yet the latter is really bittersweet; Stamnagathi is bitter yet it wants you whenever it likes. I mean, it will use you however and whenever it needs you, without mediators, without being governed by any institutional framework. So this point is definitely something you could not blame rocket about. I will stop here. Foivos: You have laid out many interesting points. I disagree with most of them, or rather with all of them. First of all I would like to respond to one point I found quite offensive and I find rather unhelpful for your team too, namely that Stamnagathi is now mostly absent. So may I ask why it is absent? Athanasios: You tell us. Foivos: Are there currently any operating flight services from Crete? Athanasios: Exactly! Foivos: Why are there no flights though? Is it really because Cretans are isolationists and separatists, as you have called them? Who bought in scandalously low prices the until now state-owned airports around the country? Athanasios: Can I respond, can I speak? Foivos: Of course! Athanasios: Who has been resisting and fighting against the building of the new International Airport in Heraklion in Crete for a decade now? Who? Foivos: Stamnagathi?! Athanasios: Stamnagathi and its people, its followers. You have made similar arguments a lot lately but I call you on that! Foivos: So, you mean… Athanasios: They wanted – I am sorry for the interruption – I mean they wanted the Airport not to be relocated away from the coast – this is what Stamnagathi said – not to leave the waves and waters of the Aegean, because as you may know it was located right by the coast, exactly opposite to the small island of Dia – there is this tiny rocky island opposite Heraklion named Dia, whose real name is actually Dias (Zeus). So they wanted the Airport not to leave that location and why so? Because, it would supposedly be relocated further away from the coast and therefore it would lose sight of Dia, of Dias (Zeus)! Foivos: What you claim I strongly believe is really part of a series of conspiracies and discord that rocket’s colonisation of the country has eventually brought about. That is, the colonial rocket has come to Greece and has inflicted discord among the local population who tries to gather together under new political proposals as those of Stamnagathi. The latter fights, amidst these circumstances of discord and foreign influence, to articulate a new local Logos. I am wondering where does the rocket team actually find all this money for a new airport in the midst of such an unprecedented humanitarian crisis! The Stamnagathi team wonders, have we really already resolved our basic financial and other problems so that now we are suddenly in need of a new airport? And why may I ask, why since this money is available, why shall we not invest in a new snow plow vehicle for the airport of Chania in Crete. Why should we begin building a new airport from scratch... *sudden dog bark from the audience* ...instead of focusing on purchasing equipment for our existing airports? Athanasios: There’s apparently tension in the room! Foivos: Anyway, I would like to leave this here. I believe our audience understands. In the old days pigs used to feed on rocket too, but anyway. Athanasios: For sure, we have humble origins. Foivos: Stamnagathi appears three thousand years ago on Minoan urns (ancient Cretan civilisation)! It was humans feeding on it, not pigs, Minoan people! They were not even just humans, but superhumans, capable of building… anyway! Athanasios: You are all witnesses to nationalism! Foivos: What nationalism? Since when are Minoans Greeks? People of colour duh! Nonetheless, I would like to finally say that rocket is cultivated in greenhouses and we all know very well their horrible environmental repercussions of the greenhouse effect. Athanasios: It is our pride! I have no sound, my mic is off – someone sabotages me, the majority is obviously with the other...the other order (The Order of Stamnagathi). Foivos: Should we move on to the Q&A? Athanasios: Could the order of rocket help me with my sound? So I can have sound too, my mic doesn’t work well. We have the calm mic (silver colour), it is not the black mic (i.e. greek anarchism), like the isolationists. Thank you. You want to ignore that there is a hegemonic game happening and you also have part in it. You ignore it and actually prefer hiding behind union affairs, we must acknowledge this. On the contrary we act institutionally, in all aspects of institutional acting. We love you and want you by our side, and we want to influence you by all fair means possible. Foivos: What interests do you serve? Why don’t you speak openly? Athanasios: No hidden interests whatsoever. Foivos: What mobilises you then? Athanasios: Two things; Law and Love. | Q&A | Manos Bazanis First of all let me introduce myself. I am Manos Bazanis and I am a researcher in a program of mapping a postcolonial botanology and agronomy where we try to liberate agricultural practices from their colonial past. We focus primarily in teutonic and anglosaxon appropriation of indegenous knowledge and in this context I have made two observations. The first addresses the team of Stamnagathi. I have followed your argumentation line closely and I have noticed a failure to examine -I suppose not deliberately- the interests among the cousins of Stamnagathi and more specifically Cichorium Intybus, commonly Chicory, and Cichorium Envidium, commonly Endive. I would like to hear more about the relationship of Stamnagathi with those vegetables and especially with the latter which as we know is the pinnacle of French colonial gastronomy and is produced by following a very violent method, see bleaching by being buried in darkness under tons of soil. How does Stamnagathi respond to this practice? Does it support the method, does it condemn it? Or takes up a neutral position? Or perhaps has no knowledge of it? Foivos: Look, we generally do not believe in collective responsibility. About Chicory, for example, I do not believe that because we share a common genetic code we are automatically accountable for Chicory’s actions. Why would you assume so? First of all, Chicory does not grow in coastal areas, does not have the thorns that Stamnagathi has, neither is it endemic in the greek region as Stamnagathi proudly is, and hence one could claim Chicory is just an imitation, that’s all. Manos: And a question to the representative of the team of Rocket. I assume you know very well that the petals of the flower of rockets – which belong to the cruciferous vegetables, their flowers resemble the Byzantine cross (Latin: Byzantina Crucis) and their leaves bear the heavy fragrance of Byzantine cuisine by means of Organosulfur compounds– so my question is how the design of the flowers, unique in each of them, could become a symbol of uniqueness through repetition, what Deleuze calls a “replacement of the irreplaceable”? How could we approach this through the reproductive structures of rocket? Could we approach it as a sign of an expansion of indigeneity vis a vis freedom or is it perhaps a condemnation of this very procedure to a meaningless repetition? Athanasios: Your question is very clear. I believe I have already answered it, as weird as it may sound to you. I have answered it exactly by stressing our disagreement with isolationism, while we further believe in a worldly asceticism, if you will. I would ask you to think of the origins of that. I believe you understand now that when I previously spoke about an open society I was referring exactly to that, namely to an individuality within a collectivity, as opposed to something like “we took the mountains and we are alone and in no need of mediations, no hegemonic games” as mentioned before, and so on. We dare, we dare to degenerate ourselves, if you like. We dare to do so and this is actually the answer you are looking for, the answer before even your question was posed, imagine! Thank you to our audience for their questions. 
Digital collage by Manos Bazanis for the event Para Fysin (Paranormal)
Debate written & performed by Athanasios Anagnostopoulos Foivos Dousos Botanologist & Commentator Manos Mpazanis Organised by Fytini Documena AMOQA - Athens Museum of Queer Arts January 2017 |
Aθανάσιος: Λοιπόν, τι έχουμε να πούμε για τη ρόκα; Νομίζω ότι είναι ξεκάθαρο ότι είναι ένα πικάντικο λαχανικό. Το πεδίο της ρόκας είναι πολύ σημαντικό, σε βάθος αιώνων.. Εε, η ρόκα ξεκίνησε σαν ένα ανεξάρτητο, έτσι..ανέμελο, αγνό λαχανικό, εξελίχθηκε πώς; Μέσα από..πάλη, μέσα από συγκρούσεις, μέσα από άσχημες καταστάσεις, όντως, εξελίχθηκε σε τι; σε μία...σε μία, πώς να το πούμε, σε συμφωνίες, σε ομάδες, οι ρόκες ήρθαν μεταξύ τους και αναπτύχθηκαν και φτάσαμε στο τώρα, που μιλάμε για το θεσμό και το πεδίο της ρόκας, έτσι; Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Κάτι άλλο που μπορούμε να πούμε είναι ότι η ρόκα είναι κυρίως, ας πούμε, κάπως , έρχεται απ’ τη δύση, έτσι; Επίσης η ρόκα συνασπίζεται με την παρμεζάνα συχνά και αυτό οδηγεί σε αποτελέσματα εκσυγχρονισμού, έτσι; Δεν είναι απλά..καταφέρνει να συνασπίζεται με το διαφορετικό. Επίσης η ρόκα είναι ένα πρώην ζιζάνιο, μην το ξεχνάμε, πολύ ανθεκτική όπως κάθε ζιζάνιο, αλλά και ανοιχτή στη διαφορετικότητα. Γιατί; Γιατί πιστεύει στον εαυτό της, γιατί πιστεύει σε μία κοινή συνεννόηση, μέσα από τη διαφορά, μέσα από την ατομικότητα της ρόκας, της κάθε ρόκας, μικρής ή μεγάλης. Φοίβος: Η ρόκα, η ομάδα της ρόκας εν πάση περιπτώση, μας μίλησε θα έλεγε κανείς με μία λογική επιχειρηματολογία, εγώ θα προτιμούσα να μιλήσω απ’ την καρδιά μου γιατί έτσι έχω μάθει να μιλάω και έτσι θέλω να πορεύομαι γιατί καλά όλα αυτά που λέτε αλλά το θέμα είναι πώς συνδεόμαστε, πώς καταλαβαινόμαστε και πώς εκφράζουμε τα συναισθήματά μας. Το σταμναγκάθι λοιπόν. Θα μιλήσω για το σταμναγκάθι. Τί είναι το σταμναγκάθι; Τι..τι..τι..τι αντιπροσωπεύει το σταμναγκάθι; Τι είναι στην ψυχή του σταμναγκαθιού η θάλασσα; Το σταμναγκάθι, για όσους δεν το γνωρίζουν, φυτρώνει σε παραθαλάσσιες περιοχές. Τι είναι αυτό που λέμε, ρε παιδί μου ότι είναι η ελληνική ψυχή; Η θάλασσα; Ο ήλιος; Η ανοιχτή καρδιά; Ε, σε όλα αυτά θα βρει κανείς το σταμναγκάθι. Το σταμναγκάθι λοιπόν, να μιλήσουμε καί λίγο μαγειρικά αν θέλετε, δεν είναι απλά μία σαλάτα. Μία σαλάτα ..όχι θα το κρατήσω για τη δεύτερη φάση της πολεμικής, δε θα μιλήσω για τη ρόκα, αλλά το σταμναγκάθι δεν είναι μόνο μια σαλάτα, κι όποιος κατάλαβε κατάλαβε! Το σταμναγκάθι γίνεται, κατ’αρχάς στη Σίφνο, φοβερό γιαχνί. Φοβερό. Γιαχνί. Μία έτσι..μαγειρική ιδιαιτερότητα αν θέλετε. Μας μιλήσατε για την ανεξαρτησία της ρόκας, και, αναρωτιέμαι εγώ: Πώς ένα χορταρικό που βασίζεται τόσο πολύ στις συνεργασίες και σε αυτό που εσείς λέτε, τη διαφορετικότητα, πώς μπορούμε να πούμε ότι αυτό το λαχανικό είναι ανεξάρτητο; Εγώ θα σας πω για το σταμναγκάθι και την ανεξαρτησία του. Το σταμναγκάθι είναι ένα χορταρικό που μόνο του κατάφερε εν μέσω μιας πρωτοφανούς κρίσης να αποκτήσει τη δική του φωνή και το δικό του χώρο, δηλαδή να βρίσκεται σε κάθε κατάλογο κολεκτίβας, ταβέρνας και νεο-μπακάλικου, χωρίς κανένα συμφέρον από πίσω. Δεν ήρθε κάποιος και να πει “τώρα θα τρώμε όλοι ρόκα-παρμεζάνα” για παράδειγμα, το σταμναγκάθι μόνο του, μόνο του το ξαναλέω, χωρίς καμπάνιες, χωρίς λεφτά από την πρεσβεία, χωρίς κάποιου είδους ζμπρώξιμο από τα σόσιαλ μίντια, μόνο του, κατάφερε αυτό που κατάφερε, που δεν είναι φυσικά λίγο, εν μέσω αυτής της κρίσης. Aθανάσιος: Σεβαστό. Φοίβος: Όταν ξεκίνησε την πορεία του, αυτή την ξέφρενη πορεία επιτυχίας, είχε στο νου του να τα αλλάξει όλα, να γίνει η κουζίνα, η ελληνική κουζίνα, να ανανεωθεί ριζικά, και έχει και πολύ καλό ριζικό σύστημα, να ανανεωθεί η κουζίνα η ελληνική, να φύγουν οι επιρροές οι ξένες, κυρίως οι γαλλικές που ήρθανε μέσω Νίκου Τσελεμεντέ, και να έκανε μία ριζική αναδιάρθρωση, φυσικά δεν τα κατάφερε...δεν τα κατάφερε ακόμη! Γιατί; Γιατί τα ξένα συμφέροντα το πολεμούν το σταμναγκάθι, όπως το πολεμούσαν πάντα. Aθανάσιος: Ένσταση! Ένσταση! Θα ήθελα να πω ότι καταρχήν η ρόκα ουδέποτε ήταν υπέρ του αποχωρητισμού ή του απομονωτισμού, όπως είναι το σταμναγκάθι παραδοσιακά σε βάθος δεκαετιών, άλλο τώρα βέβαια, ντάξει όπως είπατε, ίσως χωρίς μεσάζοντες, ίσως χωρίς θεσμούς και δεσμούς να το αγκαλιάζουν, βέβαια, ίσως να έχει εξελιχθεί σε κάτι άλλο αλλά..διατηρεί ένα στάτους άλλο..άλλο, να το πούμε αυτό, και είναι, νομίζω το νιώθει ο καθένας αυτό, και το βλέπει. Να δούμε πού είναι οι ρόκες και πού είναι τα σταμναγκάθια, να το δούμε ακόμα και στο σούπερ μάρκετ, δηλαδή η ρόκα συνήθως είναι κοντά σε ποια; Σε ποια είναι κοντά; να είμαστε ειλικρινείς. σε ποιά; Την έχουμε δει κοντά σε κομμάτια τυριών κατ’αρχήν, τα οποία δεν είναι μόνο ελληνικά, την έχουμε δει κοντά σε έτοιμες ζύμες. Φοίβος: Τη ρόκα;! Aθανάσιος: Βέβαια, βέβαια! Το σταμναγκάθι συνήθως βρίσκεται κοντά σε τι; Σε αμανίτες, που λένε και στην Κρήτη; Σε τι; Δηλαδή σε όλα αυτά τα απομονωτικά, αυτά τα..πώς να το πούμε, τα guerrilla που λέμε; ‘Οχι να τα λέμε κι αυτά! Τελοσπάντων, εγώ κλείνω εδώ, εγώ κλείνω κάπου εδώ, προς το παρόν. Θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε στο δεύτερο κομμάτι, δεν είναι ανάγκη να αναλωθούμε σε μικροπρέπειες. Θα προχωρήσω λοιπόν και θα πω ποιές είναι οι αντιθέσεις μας. Αυτή ήταν μια πολύ βασική αντίθεση με το σταμναγκάθι. Εμείς όπως είπαμε εκπροσωπούμε ένα ολόκληρο πεδίο το οποίο είναι οργανωμένο, πιστεύει στην ατομικότητα αλλά πιστεύει και στη συλλογικότητα και σε μια εγκόσμια..πώς να το πούμε..ατομικότητα, αλλά όχι σε μία..σε ένα..όχι στη σούπα. Και θα δείτε πολύ συχνά κιόλας ότι η ρόκα δε γίνεται και σούπα, δεν είναι τυχαίο αυτό. Άλλο η πίτσα άλλο η σούπα! Λοιπόν, πού είναι λοιπόν το σταμναγκάθι; Επίσης..πού είναι; Πού είναι; μήπως πάγωσε;! Πού είναι; Μήπως ξέμεινε κάπου μόνο του πάλι? Κάπου στα νότια? χωρίς..μεσάζοντες? Πώς θα..θα βγάλει..θα πετάξει μόνο του; Με τον αέρα; από ..πώς θα..πώς θα ‘ρθει? Θα..δεν ξέρω..τελοσπάντων, θα μας τα πείτε κι εσείς μετά. Και ..λίγο-λίγο, λίγο-λίγο, τελευταία μπορούμε να σκεφτούμε χίλια δυο αντεπιχειρήματα τα οποία συνήθως έχουν μία βάση τί; Για το σταμναγκάθι και αυτό το θέτω έτσι δημόσια και να μας απαντήσετε. Είναι λίγο, η θέση μας δηλαδή ως πεδίο, είναι ότι το σταμναγκάθι είναι νεο-εθνικιστικό. Συγνώμη, αλλά αυτό πραγματικά, ας πούμε με μία σοβαρή και έτσι νηφάλια εξέταση, μπορείτε να το δείτε και οι ίδιοι. Μπορείτε να μας καταλογίσετε ό,τι θέλετε αλλά... Λοιπόν, το σταμναγκάθι πικρίζει, πικρίζει και είναι και άτσαλο, άτσαλο και έτσι...δύσκολο. Κοινό: Και η ρόκα πικρίζει! Φοίβος: Πείτε τα! Aθανάσιος: Το σταμναγκάθι πικρίζει. Μπορώ να δεχτώ ένα βαθμό πικρίλας κι από τα δύο, γιατί και τα δύο έχουνε καταγωγή ζιζανίου, ζηζανιώδη καταγωγή που λέμε, αλλά το ένα παρέμεινε..εκεί που παρέμεινε, και το άλλο..το είπαμε. Λοιπόν, οπότε πικρίζει, είναι απότομο, είναι δύσκολο, τσιμπάει, κι αυτό θα το δείτε με τις καλλιέργειες, δηλαδή προφανώς μέσα από δεκαετίες δεκαετιών καλλιέργειας ρόκας στα μήκη και τα πλάτη της δύσης, έχουμε δει τι; Έχουμε δει ότι η ρόκα έχει εξευγενιστεί πλέον, δεν είναι..άγρια. Και είναι και αυτό που, εντάξει , αυτό μπορεί να έχει και την καλή και την κακή του μεριά, το σταμναγκάθι είναι γλυκόπικρο, είναι αυτό που μπορούμε να πούμε και για τη ρόκα σε ένα βαθμό, αλλά το σταμναγκάθι είναι πραγματικά γλυκόπικρο, έχει αυτή την αίσθηση ότι είναι πικρό αλλά σε θέλει όποτε σε θέλει. Δηλαδή όποτε σε θέλει θα σε χρησιμοποιήσει για να κάνει τη δουλειά του, χωρίς μεσάζοντες, δηλαδή δεν διέπεται από κανένα θεσμικό πλαίσιο. Ε αυτό συγγνώμη, αυτό είναι κάτι το οποίο δεν μπορείτε να μας καταλογίσετε. Και κλείνω εδώ. Φοίβος: Πολλά και ενδιαφέροντα αυτά που μας είπατε. Διαφωνώ με πολλά απ’αυτά, με όλα δηλαδή. Κατ’αρχάς θέλω να απαντήσω σε κάτι που θίξατε και θεωρώ ότι δεν θα έπρεπε να το θίξετε, ήτανε κατά τη γνώμη μου αυτογκολ, μου μας είπατε “δεν είναι σήμερα εδώ το σταμναγκάθι”. Ε και γιατί δεν είναι σήμερα εδώ το σταμναγκάθι; Γιατί δεν είναι σήμερα εδώ το σταμναγκάθι; Για πείτε μας; Aθανάσιος: Να μας πείτε! Φοίβος: Πετάνε πτήσεις απ’την Κρήτη; Aθανάσιος: Ακριβώς! Ακριβώς αυτό! Φοίβος: Γιατί δεν πετάνε όμως; Επειδή είναι οι Κρητικοί ας πούμε απομονωτιστές που μας λέτε και διαχωρίζουν τον εαυτό τους; Ποιός αγόρασε κοψοχρονιά τα αεροδρόμια της χώρας; Aθανάσιος: Μπορώ να μιλήσω; Μπορώ να μιλήσω; Φοίβος: Βεβαίως Aθανάσιος: Ποιός αντιστεκόταν στο νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου επί δέκα χρόνια; Ποιός; Ποιός ήταν; Φοίβος: Το σταμναγκάθι;! Aθανάσιος: Το σταμναγκάθι και οι υπήκοοί του, οι ακόλουθοί του. Όχι συγνώμη γιατί τα έχουμε... μας τα ‘χετε πει πολύ τώρα τελευταία αυτά. Πάρα πολύ! Φοίβος: Μιλάμε δηλαδή... Aθανάσιος: Να μη φύγει..να μη φύγει-συγνώμη για τη διακοπή- να μη φύγει λέει δίπλα από το κύμα, αυτό, αυτό μας έλεγε το σταμναγκάθι, συγνώμη, να μη φύγει δίπλα από τον αφρό του Αιγαίου απέναντι από την Ντία, που τη λένε Ντία-είναι ξενόφερτο το “Ντία”-απέναντι από το Ηράκλειο είναι μια βραχονησίδα, ένα πολύ μικρό νησάκι, και τη λένε “Ντία”, που το όνομά του το κανονικό, λέει, είναι “Δία”. Να μη φύγει, λέει, από εκεί το σταμναγκάθι γιατί; Παρακαλώ; Γιατί θα πάει, λέει, πιο μέσα και δε θα βλέπει τον Δία, τη Δία. Και θα φύγει από τον αφρό του κύματος. Τελοσπάντων. Φοίβος: Αυτό που λέτε, εγώ θεωρώ ότι στην πραγματικότητα είναι μία σειρά από συνομοσιολογίες και από διχόνοια που έχει σπείρει ο εποικισμός της χώρας από ρόκα, δηλαδή η εποικιστική ρόκα έρχεται και σπέρνει διχόνοια ανάμεσα στον ντόπιο πληθυσμό, ο οποίος προσπαθεί να συσπειρωθεί κάτω από την σκέπη νέων προτάσεων, όπως αυτή του σταμναγκαθιού, το οποίο αγωνίζεται, σε αυτές τις συνθήκες της διχόνοιας και της ξένης επιρροής, να αρθρώσει ένα λόγο, και λέτε εσείς για το καινούργιο ας πούμε αεροδρόμιο, κι αναρωτιέμαι εγώ, πού βρίσκει η ομάδα της ρόκας, εν μέσω αυτής της πρωτοφανούς ανθρωπιστικής κρίσης, λεφτά για ένα νέο αεροδρόμιο? Αναρωτιέται η ομάδα του σταμναγκαθιού “Άραγε έχουμε λύσει όλα μας τα προβλήματα και χρειαζόμαστε ένα νέο αεροδρόμιο στο Ηράκλειο;” Και γιατί; Και γιατί λέω εγώ, αφού υπάρχουν αυτά τα λεφτά όπως διατείνεται η ομάδα της ρόκας, να μην αγοράσουμε ένα εκχιονιστικό μηχάνημα για το αεροδρόμιο των Χανίων; Γιατί δηλαδή να μπούμε στη διαδικασία να χτίσουμε ένα ολόκληρο αεροδρόμιο από την αρχή, αντί να εξοπλίσουμε τα ήδη υπάρχοντα; *γάβγισμα σκύλου απ’ το κοινό* Aθανάσιος: Είναι φανερή η ένταση εν τω μεταξύ! Φοίβος: Τελοσπάντων, δε θα ήθελα να μείνουμε σ’ αυτό. Όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Και ρόκα τρώγαν τα γουρούνια παραδοσιακά, το αφήνω αυτό. Aθανάσιος: Έχουμε ταπεινές καταγωγές... Φοίβος: Το σταμναγκάθι δύο χιλιάδες..το σταμναγκάθι εμφανίζεται στα Μινωικά αγγεία, τρεις χιλιάδες χρόνια ιστορία..άνθρωποι το τρώγαν, όχι γουρούνια, Μινωίτες! Μινωίτες! Όχι απλά άνθρωποι, υπεράνθρωποι! Χτίζανε...τελοσπάντων. Aθανάσιος: Είσαστε μάρτυρες του νεοεθνικισμού, έτσι;! Φοίβος: Είναι οι Μινωίτες Έλληνες;! People of colour, duh! Εν πάση περιπτώσει θέλω να κλείσω με το γεγονός ότι η ρόκα καλλιεργείται στα θερμοκήπια και όλοι γνωρίζουμε τις τραγικές επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου. Aθανάσιος: Είναι καμάρι μας! Είναι καμάρι μας! Δεν έχω ήχο, με σαμποτάρει μάλλον...είναι εμφανές ότι υπάρχει πλειοψηφία από την άλλη..από το άλλο τάγμα. Φοίβος: Να πάμε εμείς σε ερωτήσεις; Aθανάσιος: Μπορεί το τάγμα της ρόκας να κάνει κάτι για τον ήχο; Μπορεί; Να έχουμε κι εμείς καλό ήχο παρακαλώ! Έχουμε το ήρεμο μικρόφωνο, δεν είναι μαύρο, απομονωτικό (αναρχία). Ναι. Ευχαριστώ, ευχαριστώ. Αγνοείτε ότι υπάρχει ένα ηγεμονικό παιχνίδι που προφανώς και είναι σε ισχύ και οτιδήποτε αλλά..και το παίζετε κι εσείς, απλά θέλετε σκόπιμα να το συγκαλύπτετε, γιατί λειτουργείτε συντεχνιακά, αυτό πρέπει να το πούμε, ενώ εμείς λειτουργούμε θεσμικά, με όλες τις εκφάνσεις του θεσμικού που λέμε. Εμείς σας αγαπάμε και σας θέλουμε δίπλα μας και θέλουμε να σας επηρεάσουμε με θεμιτά μέσα και... Φοίβος: Ποιά συμφέροντα εξυπηρετείτε; Γιατί δε μιλάτε ανοιχτά; Aθανάσιος: Κανένα συμφέρον, κανένα συμφέρον! Φοίβος: Τι σας κινητοποιεί τότε; Aθανάσιος: Δύο πράγματα. Ο νόμος και η αγάπη. |Ερωτήσεις κοινού| Μάνος: Πρώτα απ’όλα να συστηθώ, ονομάζομαι Μάνος Μπαζάνης και είμαι ερευνητής στο πρόγραμμα χαρτογράφησης μιας μεταποικιοκρατικής βοτανολογίας και γεωπονίας όπου προσπαθούμε να απελευθερώσουμε γεωπονικές, καλλιεργητικές γενικότερα πρακτικές από το αποικιοκρατικό παρελθόν τους, ιδίως από τις τευτονικές και αγγλοσαξονικές μετέπειτα καπηλεύσεις που έγιναν στην ιθαγενή γνώση, και πάνω σ’αυτό το πλαίσιο θα ήθελα να κάνω δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη παρατήρησή μου απευθύνεται στην παρουσίαση του σταμναγκαθιού. Πάρα πολύ όμορφα αυτά που μας παρουσιάσατε όμως θεωρώ ότι υπάρχει μία τεράστια έλλειψη στα όσα είπατε και συγκεκριμένα δεν αναφέρατε -θεωρώ ότι έγινε αθώα αυτή η παράλειψη- δε μιλήσατε για συμφέροντα στα ξαδέρφια του σταμναγκαθιού και συγκεκριμένα στο Cichorium Intybus, κοινώς ραδίκι, και στο Cichorium Envidium, κοινώς αντίδι. Θα ήθελα να μας πείτε λιγάκι πώς σχετιζεται το σταμναγκάθι μ’ αυτά τα φυτά και ιδίως με το τελευταίο το οποίο όλοι και όλες πολύ καλά γνωρίζουμε, αποτελεί την κορωνίδα της αποικιοκρατικής γαλλικής γαστρονομίας και έχει και μια πάρα πολύ βίαια μέθοδο παραγωγής, βλέπετε λεύκανση στο σκοτάδι θαμμένο κάτω από τόνους χώμα. Πώς σχετίζεται το σταμναγκάθι με τις πρακτικές; Τις επικροτεί; Τις καταδικάζει; Παίρνει μια ουδέτερη θέση; Δεν τις γνωρίζει ίσως; Φοίβος: Κοιτάξτε, εμείς γενικά δεν πιστεύουμε στη συλλογική ευθύνη και…το ραδίκι για παράδειγμα, το ραδίκι, δε θεωρώ ότι επειδή μοιράζεται το γενετικό κώδικα με το σταμναγκάθι θα πρέπει το σταμναγκάθι να απολογηθεί για το ραδίκι, γιατί; Το ραδίκι κατ’αρχάς δε φυτρώνει σε παραθαλάσσιες περιοχές, δεν έχει τα αγκάθια του σταμναγκαθιού, δεν φέρει την ενδημικότητα στον ελληνικό χώρο που το σταμναγκάθι περήφανα φέρει, και ως εκ τούτου θα έλεγε κανείς ότι είναι μία απλή απομίμηση. Αυτά. Μάνος: Και μία ερώτηση στον εκπρόσωπο της ομάδας ρόκας. Φαντάζομαι ότι γνωρίζετε πάρα πολύ καλά ότι τα πέταλα του άνθους της ρόκας, η οποία ανήκει στα σταυρανθή, θυμίζουν το βυζαντινό σταυρό τα άνθη τους και φέρουν με τη βαριά μυρωδιά της βυζαντινής κουζίνας τα φύλλα τους, μέσω οργανοθειϊκών ενώσεων, ήθελα να μου πείτε πώς τα σχέδια τα οποία είναι ανεπανάληπτα σε κάθε άνθος, μπορούν να αποτελέσουν ένα σύμβολο μοναδικότητας κι όμως επανάληψης, αυτό που ο Ντελέζ ονομάζει ”αντικατάσταση του αναντικατάστατου”, πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε κάτι τέτοιο μέσα από τις αναπαραγωγικές κατασκευές της ρόκας; Είναι κάποιο σημάδι σχετικά με επέκταση των αυτόχθονων απέναντι στην ελευθερία ή είναι ίσως μία καταδίκη του εγχειρήματος σε μια άνευ ουσίας επαναληπτικότητα; Aθανάσιος: Πολύ..πολύ ξεκάθαρη η ερώτησή σας, νομίζω ότι αυτό το έχω απαντήσει ήδη. Μη..μη..μη σας εκπλήξει, όχι μη σας εκπλήξει και μη γελάτε..μη γελάτε. Το απάντησα ήδη μιλώντας για μία -πώς να το πω- να σας το πω με άλλα λόγια λίγο..για μία..είπαμε, εμείς διαφωνούμε με τον απομονωτισμό, υποστηρίζουμε όμως από την άλλη μία…έναν… έναν ίσως εγκόσμιο, αν θέλετε λίγο, ασκητισμό κάπως μ’έναν τρόπο, το οποίο δε θέλω..θα σας παραπέμψω τελοσπάντων, δε θέλω να επεκταθώ λίγο σ’αυτό, θα σας παραπέμψω στα παραδείγματα από πού είναι...έρχονται αυτές οι καταγωγές, εννοώ. Καταλαβαίνετε. Όταν μίλησα προηγουμένως για μία ανοιχτή κοινωνία, μιλάω ακριβώς για αυτό το πράγμα. Μιλάω για μία ατομικότητα μέσα σε μία συλλογικότητα, όχι πήραμε τα βουνά και είμαστε μόνοι μας, και επίσης δε θέλουμε διαμεσολαβήσεις, δε θέλουμε ηγεμονικά παιχνίδια όπως είπαμε πριν, και τα λοιπά και τα λοιπά. Εμείς τολμάμε, τολμάμε να εκφυλιστούμε, να το πούμε κάπως έτσι, το θέλετε έτσι? Τολμάμε λοιπόν να εκφυλιστούμε και σας λέω, αυτή είναι η απάντηση ουσιαστικά .. και πριν..πριν μου θέσετε την ερώτηση, φανταστείτε! Ευχαριστούμε θερμά το κοινό μας για τις ερωτήσεις. |
